ATRAKCIJE - Aristotelis

ARISTOTELIS - Antička i današnja Stagira

ARISTOTELIS je rođen 384. godine pne. u STAGIRI na poluostrvu Halkidici. Njegov otac Nikomah bio je dvorski lekar makedonskoga kralja Aminte III. Nakon očeve smrti u Stagiri 368-367. pne. ARISTOTELIS, tada sedamnaestogodišnji mladić dolazi u Atinu, gde je stupio u Akademiju i ostao Platonov učenik punih dvadeset godina, tj. sve do Platonove smrti. U Akademiji je stekao temeljito poznavanje ne samo Sokratove i Platonove filozofske misli već i cele presokratovske filozofije. Njegov dugogodišnji boravak u Akademiji bio je ispunjen vrlo intenzivnim stvaralačkim radom. Prilično rano stekao je u Akademiji veliki ugled, pa je i sam postao učiteljem.

Nakon Platonove smrti Aristotelis odlazi s prijateljem Ksenokratom u grad As u Troadi. Tu je učvrstio svoje prijateljstvo sa Hermijiom, tiraninom gradova Asa i Atarneja, započeto još u Akademiji. Uskoro se Aristotelis oženio njegovom rođakom Pitijavom. Nakon trogodišnjeg boravka kod Hermije Aristotelis odlazi u Mitilenu na Lezbosu, odakle ga je 342. pne. pozvao makedonski kralj Filip II za vaspitača i učitelja sinu Aleksandru. U makedonskoj prestonici Peli predavao je Aleksandru političke i filozofske nauke. Njegov učiteljski rad prekinut je kad je Aleksandar stupio na presto, vraća se u Stagiru, a odande se s mlađim prijateljem Teofrastom odlazi u Atinu 335. pne., gde je osnovao svoju školu u Likeju, gimnaziji posvećenoj Apolonu Likeju. Učenici su se prozvali peripatetici (Περίπατητικοί) ili po tome što je Aristotelis poučavao šetajući, ili pak po vrtu (περίπατος) u kojem je učio svoje učenike. Arislotelisova škola stekla je brzo veliki glas i prestigla Akademiju. Dvanaestegodišnji Aristotelov učiteljski rad u Likeju vrhunac je njegova filozofskog razvitka. To je vreme njegove pune zrelosti i samostalnosti, kada je napisao gotovo sva svoja glavna dela.

Nakon Aleksandrove smrti pojačala se u Atini borba protiv makedonske prevlasti. Aristotelisu kao prijatelju makedonske kraljevske kuće i Antipatra, Aleksandrova namesnika, boravak u Atini nije bio više siguran. Priča se da je bio i optužen za bezbožništvo, ali se povukao u Halkidu na Eubeji, gde je 322. pne., iste godine kad i Demosten, umro. Ostavio je kćerku Pitijadu od prve žene Pitijade i sina Nikomaha od druge žene Herpilide koja je bila iz Stagire.

ANTIČKA STAGIRA

Ostaci Aristotelisovog rodnog mesta pronađeni su na poluostrvu STAGEIRA kod mesta OLiMPIADA na samoj severozapadnoj granici Halkidikija. Grad ANTIČKA STAGIRA (Aρχαία Στάγειρα) nalazio se na dva brda, a iskopavanja koja su započeta 1990. godine dovela su do zaključka da su prvi doseljenici naselili severno brdo. U pitanju su bili Jonski kolonisti iz ANDROSA, a sam nastanak Antičke Stagire vezuje se za 655. g.p.n.e. Kako je rastao broj stanovnika mesta tako se ono i širilo prema južnom brdu, a sredinom 5. veka p.n.e i ovaj deo grada bio je formiran u celosti. Mesto je bilo opasano jakim bedemom i odlično utvrđeno uz postojanje okruglih i četvrtastih tornjeva čiji su ostaci i danas u izuzetno dobrom stanju.

Na zaravni smeštenoj između dva brda postojao je trg gde se trgovalo i obavljalo snabdevanje stanovništa potrepštinama. Dugotrajna iskopavanja ovog lokaliteta otkrila su postojanje velikog broja citadela, svetinja, kuća i drugih javnih ili privatnih objekata dajući mu sve karakteristike za to vreme modernog i urbanog grada. Persijski kralj Xerxes I okupirao je Stagiru 480. g.p.n.e, a nešto kasnije grad se priključio Delskom savezu i tako bio pod Atinom sve do 424. g.p.n.e. Dve godine kasnije 422. g.p.n.e za upravnika grada postavljen je atinski demagog Kleon koji je usled njegove oskudne stategije i lošeg utvrđenja grada bio i predmet satire antičkog grčkog pisca Aristofana. Kleon je iste godine poginuo u bici kod Amfipolisa. Kasnije tokom peloponeskog rata STAGIRA je stala na stranu Spartanaca u borbi protiv Atine.

DANAŠNJA STAGIRA

Današnja STAGIRA smeštena je 25km južnije od Antičke, odnosno OLIMPIADE i nalazi se između mesta STRATONIKI i NEOCHORI. Upravo ovde smešten je Aristotelisov park čudesa, muzej na otvorenom gde su izloženi radovi i ploče sa mudrim izrekama iz stvaralaštva ovog drevnog filozofa. U parku se nalazi i Aristotelisova statua visoka 4m (rad majstora Nikolasa iz 1956.god). Sa oboda ovog kompleksa puca pogled na ceo Jerisoski zaliv, Jerisos, Atos i sela Stagira i Stratoniki. Ulaznica za obilazak ovog zanimljivog parka je 1€ rekao bih minimalna za spoznaje koje obogaćuju um razotkrivajući spone izmedju prošlosti i budućnosti, i to u svim dimenzijama koje je ovaj izuzetan čovek sasvim precizno razotkrio i približio običnim ljudima. Na sasvim spontan i prirodan način otkrićete koliko vreme i mesto nisu bitni u delima koje je za sobom ostavio pre više od dva milenijuma. Utičući na mnoge važne ljude koji su kreirali razvoj društva i čovečanstva u celini u vekovima koji su usledili nakon njegovog fizičkog života može se reći da je ARISTOTELIS najsvestraniji i najuticajniji filozof Antičke Grčke

Mesta STAGIRA i ANTIČKA STAGIRA obilaze se u sklopu nekoliko izleta čiji putevi vode ovim delom Halkidikija, a svakako vam predlažem i tematski celodnevni izlet pod nazivom "PUTEVIMA ARISTOTELISA" gde se osim obilazaka obe STAGIRE u jednom danu upoznajete sa svim detaljima vezane za ovog izuzetnog filozofa i istorijskim činjenicama koje svakako treba sačuvati od zaborava. Uz to bićete u prilici da se okupate na nekim od najlepših plaža južno od OLIMPIADE, Sykia, Stageira, Ammoudia, Tato, Zougla, Babylon, Zepko...